Peygamber Efendimiz’den (asm)’den tanımıyla gıybetin bir tanımı da şudur: “Gıybet, din kardeşinin yüzüne karşı söyleyemediğin şeyleri arkasından söylemen ve din kardeşini hoşlanmayacağı bir şekilde anmandır.” Gıybet’in hükmü yüce kitabımız Kuran’ı Kerim’de açıkça ifade edilmiştir; “Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakınınız. Zîra zannın bir kısmı günahtır. Bir birinizin günahını araştırmayınız. Bir kısmınız bir kısmınızı gıybet etmesin. Sizden biriniz ölü kardeşinizin etini yemekten hoşlanır mı? Ondan tiksinirsiniz! Allah’tan sakının. Şüphesiz Allah tövbeleri daima kabul eden ve acıyandır.” Ateşin odunu yiyip bitirdiği gibi, gıybet de salih amellerin sevabını yer bitirir. Müslümanın hareketlerini kötüye tevil etmek gıybet, iyiye tevil etmek hüsn-ü zan olarak kabul görür. Gıybet sözlük anlamıyla; kötüleme, yerme, çekiştirme manasına gelir. Sözlerimiz karşımızdaki kişileri rahatsız edecek söz ve hitaplardan ise, niyetimiz ne olursa olsun söylememek şarttır. Çünkü o kişinin hoşuna gitmezse bu gıybet olur.
İslam’da Gıybet
Gıybet, insan veya insanlarla alakalı birtakım mevzular üzerinden gerçekleşir. Kişinin fiziksel özellikleri özetle bedeni, soyu sopu, ahlaki durumu, iş hayatı, dine bakışı, dünya hayatı, kıyafetleri, yaşadığı yer ve bineği de denilebilecek kullandığı araçlar… dedikodu malzemesi olabilir. Gözündeki şaşılık, saçların dökülmesi, dikkat çekici manada uzun veya kısa boylu oluşu, sarı veya siyah renkte olmak gibi… Bunlardan alaylı bir şekilde konu açılması söz konusu kişinin kalbini kıracağından gıybete neden olur.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruldu ki: (Birbirinizi gıybet etmeyiniz.) [Hucurat 12] Gıybet edeni dinleyen de günahta ortaktır.
Şu halde, Müslüman bir kimsenin kusurları; gıyabında, başkasının yanında tartışılıp araştırılmayacak ve soruşturulmayacak. Konuşulan kimselerin onu tanımamaları ve bilmemeleri, orada onun gıybetinin yapılabileceği manasına gelmemektedir. Alimlerce bu tip konuşmaların günah olmadığı durumlar şu şekilde maddelenmiş; bir kimse zarar gördüğü kişiden hakkını almak için onu, görevliye veya ilgilere şikâyet edebilir, kendisiyle ortak iş yapılmak istenen kişinin hakkında soruşturma yapmak da caiz görülmüştür, topal adam, çok uzun boylu aksak genç gibi vasıflandırmalar hakaret etme, alaya alma, hafife alma ve teşhir etme gibi amaçlar barındırmıyorsa gıybet sayılmaz. Son olarak açıkça günah işlemekten çekinmeyen kimselerin ardından konuşmak da gıybet sınıfında değerlendirilmez.
Gıybet Nedir?
Müslüman bir kimsenin hareketlerini ve davranışlarını iyiye yormak ise hüsn-ü zandır ve sevaptır. Peygamber Efendimiz’ (SAV) bizlere şöyle buyuruyor:
“Aziz ve Celîl olan Rabbim beni mîrâca çıkardığında demirden tırnaklarla yüzlerini ve gözlerini tırmalayan bir topluluğa rastladım. Cebrail’e (as) dedim ki: “Bunlar kimlerdir?” Cebrail (as) şöyle dedi: “Bunlar gıybet ederek insanların etlerini yiyen ve onların şereflerine dil uzatanlardır.” 6 Gıybetin tövbesi ve kefareti Üstad Bedîüzzaman Hazretleri’ne göre, “Allah’ım! Bizi ve gıybet ettiğimiz kişiyi bağışla!” diye duâ etmek, istiğfar etmek ve gıybet edilen adamla karşılaştığında kendisini gıybet ettiğini bildirerek onunla helâlleşmektir.
Gıybet hakkında detaylı bildi edinmek isteyenler için kaynak paylaşmak isteriz.
Gıybet Çok Günahtır → İslam’da Gıybet başlıklı bu yazımızda sizlere; gıybet nedir diyanet, gıybet etmek, gıybetin zararları, gıybet hadis, kimlerin gıybeti yapılabilir, dertleşmek gıybet midir, giybet, tanımadığımız biri hakkında konuşmak gıybet olur mu arama sonuçlarıyla alakalı bilgiler vermeye çalıştık umarım beğendiniz.