Gusül abdestinin geçerli olabilmesi için sadece farzlarını tamamlamak kafidir. Ancak her yönüyle kusursuz ve Hz. Peygamber (SAV) Efendimizin sünnetine de uygun bir gusül abdesti için sadece farzları değil, sünnetleri de eklemek en doğrusu olur. Gusülde bütün vücudun kuru bir yer kalmayacak şekilde tamamen yıkanması şarttır. Hanefî ve Hanbelî mezhebine göre ağız ve burnun içi bedenin (yüzün) dışından sayıldığı için gusülde ağza su almak (mazmaza) ve burna su çekmek (istinşâk) suretiyle buraları yıkamak da farzdır.
Bu sebepten dolayı; guslün ağza su almak, burna su vermek ve bütün vücudu kuru yer kalmayacak şekilde yıkamak şeklinde üç farzının bulunduğu belirtilir.
Mâlikî ve Şâfiîler’e göre ise ağız ile burun içi bedenin dışından sayılmadığı için gusülde yıkanmaları farz değil, sünnettir. Gusülde niyet Hanefîler’e göre sünnet, diğer mezheplere göre farzdır. Vücudu ovalamak Mâlikîler’e ve Şâfiî fakihlerinden Müzenî’ye göre farzdır; ayrıca gusle besmele ile başlamak da Hanbelîler’e göre farzdır. Yıkandıktan sonra abdesti bozacak bir şey meydana gelirse sadece abdest bozulur.
Cünüplük halinde veya hayız ve nifas sonrasında gusletme akıl baliğ olan her kişiye fardır. Cünüplük, hayız ve nifas hali “hükmî kirlilik” veya “büyük hades” olarak kaynaklarda adlandırılmış ve konuyla ilgili hadislerden de hareketle bu durumda olanların gusledip temizleninceye kadar; namaz kılmaları, camiye girmeleri, Kuran’a dokunmaları veya onu okumaları, Kabe’yi tavaf etmeleri caiz görülmemiştir.
- Saç, sakal, bıyık ve kaş diplerinin ıslatılması, örgülü olmayanların hem saçlarını yıkamaları hem de diplerine suyu ulaştırmaları gerekir.
- Saçları örgülü olanların ise çözmeden sadece diplerini ıslatmaları yeterli ise de Hanbelîler hayız ve nifas sebebiyle örgülü saçın çözülmesini gerekli görürler.
- Küpe deliklerinin ovalanarak, dar yüzüğün oynatılarak suyun buralara ulaşması sağlanmalıdır.
- Yarası bulunan üzerindeki sargıyı çıkararak yıkanır; yıkama yaraya zarar verirse sargının üzerini mesheder, bu da zarar verirse meshetmez.
Gusül abdesti ve sünnetler:
Vikipedi’de boy abdestinin tarifi:
Gusletmek isteyen bir kişi öncesinde besmele okur ve: “Niyet ettim Allah rızası için boy abdesti almaya” diyerek niyet eder. Ellerini bileklere kadar yıkadıktan sonra edep yerlerini temizler. Bundan sonra sağ avucuyla ağzına üç kere su alır ve her defasında ağzını boğazına kadar gargara şeklinde çalkalar. Oruçlu ise boğazına su kaçmamasına mutlaka dikkat eder. Sağ avucuyla burnuna, genzine kadar üç defa su çeker, her defasında sol eliyle burnunu temizler. Bundan sonra tıpkı namaz abdesti gibi abdest alır. Abdest aldıktan sonra önce başına, sonra sağ, daha sonra da sol omuza üçer defa su döker ve vücudunu yıkar. Suyu her döküşte elleriyle vücudunu iyice ovuşturur. İğne ucu kadar kuru yer kalmaksızın vücudun her tarafını güzelce yıkar. Gusülde bıyık, saç ve sakal diplerine suyun iyice işlemesi için ovuşturulur. Göbek boşluğu, küpe delikleri dikkat edilerek yıkanır. Böylece gusül abdesti almış oluruz. Su olmadığı durumlarda teyemmüm ile boy abdesti alınabilir.