Çoğu basit denilebilecek bahanelerle başlayan Doğu isyanlarının, Osmanlıyı parçalamayı hedefleyen dış güçler tarafından tesis edildiğinin II. Abdülhamid de farkındadır. İngiltere tüm istihbari gücüyle 1806’dan itibaren bölgede faaliyettedir. Tek hedef, Ermeniler ve Kürtler başta olacak şekilde birer kukla devlet kurmaktır. 1918’de Irak’ta Şeyh Mahmud’a bir kukla devlet kurdurarak denemelere başlarlar. Rusya’nın bölgedeki bölücü yıkıcı faaliyetleri ise filine 1805 yılına tarihlenir. Konsolosların casus gibi faaliyet gösterdiği bilinmektedir.
1880’deki Rum isyanları Rus tahrikli başlar. İran, ABD, Fransa ve özellikle Musevilerin de yıkıcı rolleri göz artı edilmemelidir. Bölgenin her kentinde birer birer özel okullar açarak Kürt ve Ermeni isyancıları eğitip himaye etmeleri, tahrik edici faaliyetlerin başında gelmektedir. Dış güçlerin bu bölücü adımlarını fark eden II. Abdülhamid, tek çareyi İslam kardeşliğini takviye etmekte bulacaktır.
Hamidiye Alayları Hakkında Özet Bilgi
19. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı Devleti, balkanlardaki çöküşüne devam ederken, çoğunluğu Müslümanlardan müteşekkil ve aşiret duygusuyla birbirlerine bağlı Arnavutların, Osmanlının o dönem bölgedeki tek dayanağı olarak kalabilmesinin sürdürebilmesinin tek nedeninin buna benzer bir kurumsallaşma (!) olduğu düşüncesi, İkinci Abdülhamid’e Hamidiye alayları fikrini pekiştirmiştir. Abdülhamid, Anadolu’da İslami temelli dayanışma grupları oluşturma kararı alacaktır. Hedef doğrultusunda bölgedeki başlıca Kürt aşiretler silahlandırılmış; para, altın, arazi hatta önde gelenlerine miralaylık mertebesine kadar rütbeler verilmiştir. Sadece sultana karşı sorumlu olduğuna inanan guruplar zaman içerisinde bir anda kazanılan güçlerini kötüye kullanmış; başta Ermeniler, Aleviler ve gayrimüslimler olmak üzere halka zalimce uygulamalarda bulunmuşlardır. Son olarak bir noktaya daha vurgu yapalım; “Alaylara kabul edilemeyen aşiret grupları çıkarları doğrultusunda nemalanamayınca ayaklanmalar çıkartmış, aralarında kanlı çekişmeler yaşanmıştır.”
1891 tarihinde çıkarılan Nizâmnâmeye göre, Osmanlı Devletinin İslam kardeşliği düşüncesini Şark’ta Müslüman vatandaşlara izah etmek; Ermenilerin oyunlarına karşı uyarmak, otoriteyi tekrar temin ve bölgenin insanlarını gönüllü vatan savunucuları olarak istihdam etmek maksatlarıyla “Hamidiye Alayları” adını alacak mahalli askeri kuvvetleri tesis ve teşkil edilir.
1908 yılında İttihâdcılar tarafından resmen ilga edilinceye kadar faaliyetlerini sürdürecek; subayları Kürd Beyleri ve çocuklarından oluşacak Hamidiye Süvari Alayları, sadece kendi alaylarında geçerli olacak şekilde askeri rütbeleri de kullanmaktaydı; en yüksek rütbe albaylık olarak belirlenmişti. Doğu Anadolu’daki Müslüman ahaliyi ve köylerini koruyacak olan bu askeri birliklerin tesisi sebebiyle Avrupa Devletleri kıyamet koparırlar. Şekil itibariyle koruculuk sisteminin ilk denemesi olarak kabul edilebilir.