Euro’ların kağıtları şimdilerdeki yüksek teknoloji ile saf pamuktan imal edilmekte. Nispeten daha steril ve temiz duruşları ile öne çıkan polimer banknotlar Avrupa’da ilk kez Romanya’da tedavüldedir ancak dayanıklılığı halen tartışmalıdır. Kağıt paraların yıpranma süreleri bizim memlekette 3, ABD’de 18, Almanlarda 55, İngilizlerde ise 10 yıldır. Modern kağıt banknotların, taklidi zorlaştıran ve gerçek banknotların kontrolünü sağlayan kademeli güvenlik parametreleri mevcuttur. 1990’ların başında Avusturya banknotu, basım tarihinde ilk kez, bir kâğıt para üzerinde ince kâğıt (Kinegramm) kullanılmıştır. Şimdilerde banknotlar sadece; Kuzey İrlanda, Hong Kong, İskoçya ve Macao’da özel bankalar tarafından basılmaktadır.
Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları ülkemizde 1927’de tedavüle çıkarıldı. 1-1000 arasında 7 ayrı birimde piyasaya sürülen banknotlar eski Türkçe ve Fransızca olarak bastırılmıştı. Avrupa’da ise ilk kağıt para İsveçliler tarafından 1661’de tedavüle sokuldu. Ancak bu tarihten tam 700 yıl önce Çinliler kağıt para kullanmaktaydı. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 150 milyar dolar yeni banknot tedavüle giriyor.
Tüm Başlıklarımız
Trilyon Dolarlık Zimbabve Parası:
2008 Ağustosunda Zimbabve’de enflasyon inanamayabilirsiniz ancak yüzde 471 milyondu. Çatışmalar, istikrarsızlık ve yanlış ekonomik politikalar ile zaten gariban olan Zimbabve parası puldan bile daha değersiz bir haldeydi. Klasik “bir ekmek” hesabıyla 300 milyar Zimbabve Doları ile ekmek alınabiliyordu. Yetkililer çareyi 100 Trilyon Dolar değerinde banknot basmak gibi dahiyane bir fikir getirdi ancak sorun çözülmedi. Dev hiperenflasyon katlanarak devam etti. Neticede Zimbabve, bu işi yapamadığını kavradığından olacak para basmamayı ve ülkede tamamen yabancı evrakın kullanılmasını kabul etti. Enflasyon bu sayede bir nebze düştü. Bugün hala Zimbabve’de para basılmamakta.
“Vücut sıcaklığındaki cüzdan bakteri üretme kabı”
1 dolarlık basit bir banknot üzerinde yapılan detaylı genetik materyal analizinde, toplam 3 bin çeşit iğrenç bakteri keşfedildi. Bu bakteriler; ülser, zatürre, gıda zehirlenmesi ve stafilokok enfeksiyonları gibi rahatsızlıkları tetikleyebiliyor. Rupiden euroya kağıt paralar dünyada en fazla el değiştiren maddelerden. Uzun zamandan bu yana bunun bir salgın yaratabileceği konusunda uyarılarda bulunuluyor. Bakteriler derimizdeki mum tortusundan ve tedavüldeki kağıt paradaki yağdan besleniyor. 2012’de test edilen İngiliz banknotlarının yüzde 6’sında klozete eşdeğer bakteri bulunmuş. Şarbon ve difterinin oldukça küçük izleri dahi kağıt paralarda bulunmuş. Tüm bu kirli verilere rağmen, bir araştırmaya göre, insanlar cinsellikten daha fazla, para-pul hakkında fantezi kuruyorlar.
Fareler 1 Milyon Dolarını Yedi!
Kolombiyalı uyuşturucu devi, adı filmlere konu olmuş Pablo Escobar, bir vakitler gayrı-resmi olarak günde yaklaşık 500 milyon $ indiriyordu. Kardeşine göre sadece 100 dolarlık banknot bantlamak için 1000 dolarlık plastik bant alınıyor, tüm paralar da bankalar yerine bir depoda saklanıyordu. Depodaki paralar o kadar devasaydı ki, bir milyar dolarlık bölümünün fareler tarafından yenildiğini ve kullanılamaz hale geldiği uzun bir süre sonra fark edildi. Ultra zenginlikten, milyarlaca TL’lik paranın kaybolduğu fark edilmedi. Bu miktar belki de Dünya üzerinde fareler tarafından kemirilen en pahalı yemek.
Ortaçağ ve Sopalı Tüccarlar!
Ortaçağ’daki en büyük zorluklardan birisi de halkın neredeyse okuma yazma bilmeyecek derecedeki cehaletiydi. Bu nedenle hesap hataları olağan karşılanırdı. İş bilen tüccarlar dahi bu hatalar nedeniyle zorlanıyordu. Çözüm uzun sopalarda bulundu. Tüccarla alıcı; birlikte uzun bir sopayı temizliyor, devamında toplam borcu gösteren çentikler atıyorlardı. Sonrasında sopa ikiye ayrılıyor, bir kısmı kredi verende, diğeri de borçluda kalıyordu. Tüccar hangi borç kısmını öderse, sopa birleştiriliyor, ödenen borç miktarını gösteren kısım temizleniyor ve böylece borç yeniden hesaplanıyordu. Bu sistem Avrupa’nın önemli bir kısmında uygulandı ancak İngiltere’de inanılmaz derecede yaygındı. Öyle ki 1826’ya kadar Britanya’da vergi tahsilatı bile bu sopalarla takip ediliyordu.