Tirmizi – (Biyografi, Hayatı, Kim Kimdir?)

Şimdilerde Özbekistan’da bulunan Tirmiz şehrinin Buğ köyünde 824 yılında doğan, 9. yüzyılda yaşamış Fars hadis bilgini Tirmizî (الترمذي), Kütüb-i Sitte denilen muteber altı hadis kitabından el-Câmiu’s Sahîh’in yazarıdır. 6 büyük hadisçi’den biri olarak bilinir, tefsir ve fıkıh’ta da üstün bir alimdir. İsmi, Muhammed bin Ali bin Hasan bin Bişr ez-Zâhid, künyesi Ebu Abdullah’tır. kaynaklarda künyesi Muhammed b. İsâ olarak da geçer. Ceyhun nehri kıyısındaki, Tirmiz kasabasında doğduğu için “Tirmizi” olarak anıldı.

Seyahatlerinin tamamı hadis ilmini öğrenmek için yapılmıştır. Hadis derlemek amacıyla Horasan, Irak ve Hicaz’da geziler yaptı. Evliyaların büyüklerinden Buhârî, Müslim ve Ebû Dâvud olmak üzere birçok bilginden hadis ve eğitim aldı. 

Receb ayının onüçüncü günü (H. 320) 892 senesinde Pazartesi gecesi vefat etti. Ömrünün son yıllarında gözleri görmez olmuştu.

Tirmizi

Tirmizî Kitâb-u’l-İlel, Kitabu’s-Semâil, Kitabu Esmâi’s-Sahâbe, Kitâbu’l-Esmâ ve’l-Künâ gibi eserler yazmışsa da büyük ününü es-Sünen de denilen el-Cami’u’l-Kebîr adlı eseriyle kazandı. Tirmizî, câmi’ türündeki bu eserde yalnız hadisleri derlemekle kalmamış, her hadisten sonra “Ebû İsâ der ki” diyerek hadise ilişkin düşüncelerini açıklamış, değerlendirmeler yapmıştır.

Hadisleri İslâm hukukunun konularına uygun bir düzen içinde sınıflaması ve tekrarlardan sakınması, eserine yararlanma kolaylığı kazandırır. Hadis bilginlerine göre es-Sünen’in diğer hadis derlemelerine üstünlük sağlayan başlıca özellikleri şunlardır: Hadislerin güvenirlik derecelerini belirtmesi, taşıdığı zaaflara dikkat çekmesi, râvîlere iliskin bilgi vermesi, hukukçuların hadislerden çıkardığı sonuçlara değinmesi ve mezheplerin görüşlerine yer vermesi.